پس از گذشت نزدیک به 9 ماه از وقوع زلزله و اعلام پایان بازسازی، اولین چیزی که توجه مان را جلب می کند کانکس های قرمز و آبی رنگی است که در گوشه گوشه روستا،زلزله زدگان را در خود جای داده اند.مرد جوانی که همراه پدر پیرش مشغول بسته بندی علوفه برای دام‌هایشان است،همراهمان می شود تا از نزدیک مراحل بازسازی را نشانمان دهد.خانه ای که تا نیمه دیوار چینی شده است را نشان می دهد و می گوید:این خانه متعلق به پدرم است.پیمانکاری که وظیفه ساخت خانه را داشت اواخر پاییز کار را نیمه کاره رها کرد و رفت.از پاییز تا به امروز هم کار ماشده مراجعه به ستاد بازسازی مناطق زلزله‌زده و تماس گرفتن با پیمانکار،ولی متاسفانه هیچ نتیجه‌ای نگرفته ایم.تا اینکه سه روز قبل پیمانکار و نیروهایش سرکارشان برگشتند و کار ساخت خانه را شروع کرده‌اند. می پرسم پس چطور تعدادی از خانه ها آماده شده اند و صاحبانش در خانه های جدیدشان ساکنند؟یکی از ساکنان روستا که مانند خیلی های دیگر خانه اش آماده نشده است در جوابم می گوید:هرکس پول و توان کار داشت خودش کار ساخت خانه اش را انجام داد.البته بنیاد مسکن مازندران که کار ساخت خانه های این روستا را برعهده دارد خانه های آنها را هم تا مرحله آجر چینی تکمیل کرده و تحویلشان داده است.مابقی کارها مانند لوله کشی،کاشی کاری ،برق کاری و گچ کاری به عهده صاحب خانه است.پیرمرد تکیده ای با زبان آذری از ما می خواهد تا سری هم به خانه او بزنیم.خبری از خانه نیست و تنها فونداسیون خانه اش انجام شده است. او می گوید:هیچ کس به دادش نمی رسد.بچه‌هایش شهر هستند و چون اینجا کسی را ندارد و خودش هم توان کار کردن ندارد هنوز اسکلت خانه اش را هم نزده اند.اکثر خانه های ساخته شده در روستا نیمه کاره رها شده اند و هنوز هم مشکل سرویس بهداشتی و حمام از مشکلات اصلی مردم است.در عبور از یکی از کوچه های روستا به تابلوی مسجد روستا برمی خوریم ولی خبری از مسجد نیست و هنوز پی مسجد را هم نریخته اند.در مسیر حرکتمان تکه زمینی خالی جلب توجه می‌کند.سراغ صاحبش را که می گیرم صدایش می‌زنند و به جمعمان می آید.پیرمرد ناتوانی است که به سختی حرکت می‌کند.به زبان ترکی می گوید:پی کنی به عهده صاحب خانه است.هر چه می گویم پول ندارم لودر بگیرم می گویند اگر پول نداری با دست بکن.به همین خاطر تمام کارهایم مانده و هنوز پی خانه را هم نزده ام.

شرایط ظاهری خانه های روستا به مراتب از روستای دغدغان بهتر است اما بازهم هستند روستاییانی که خانه‌هایشان آماده نیست و خود به همراه زن و فرزندانشان مشغول ساخت خانه هستند.مادر خانواده آجرها را از کنار دیوار می آورد تا همسرش دیوار حیاط را تکمیل کند.وقتی از مرد علت آماده نشدن خانه را می پرسم می‌گوید:بازسازی روستای ما برعهده بنیاد مسکن آذربایجان غربی است اما پیمانکاران متعددی برای کار به این روستا آمدند.متاسفانه پیمانکاری که وظیفه ساخت منزل ما را داشت پس از ساخت اسکلت کار را رها کرد و رفت.به همین خاطر تصمیم گرفتیم خودمان خانه را کامل کنیم.از 119خانواده ای که دراین روستا زندگی می کنند 38خانواده شرایط ما را دارند ولی ما بقی خانواده ها در خانه هایشان ساکن شده اند.با اینکه در زمان وقوع زلزله 21میلیون سفته از ما امضا گرفتند و قرار شد خانه‌هایمان را کامل تحویلمان دهند حتی حاضر نیستند ماسه و سیمان و آجر مورد نیازمان را به ما برسانند.تا امروز دو میلیون و 700هزار تومان برای آجر چینی هزینه کرده‌ام و تمام مبالغ را هم خودم پرداخته ام.یکی از همسایه‌ها که مشغول بنایی است به سراغمان می آید و می خواهد تا سقف خانه پدرش که با هر بارندگی آب می دهد را نگاه کنیم.پسر کوچکتر خانواده می گوید :با هر باد شدیدی که می وزد ایزوگام های روی پشت بام از جا کنده می شود.به همین خاطر می خواهیم سقف را دوباره شیب بندی و ایزوگام کنیم.پدرم هم از دار دنیا 4گوسفند و یک گاو دارد که اگر همه را هم بفروشد نمی تواند هزینه ایزوگام و دیگر کارهای باقی مانده خانه را بدهد. چیزی که دراین روستا توجه ام را جلب می کند،آسیب دیدگی دیوار مسجد جامع روستاست که هیچ تغییری نسبت به روزهای اول نکرده و بازسازی نشده است.در مسجد همچنان بسته است و قابلیت استفاده ندارد.

از روستای نیچران به روستای هفدران می رویم.وضعیت دراین روستا هم مانند دیگر روستاهای مناطق زلزله زده است.پیمانکاران این روستا هم سه روز پیش به سرکارشان بازگشته اند و کار ساخت خانه های نیمه کاره روستا را شروع کرده اند.یکی از بزرگان روستا می گوید:80درصد از روستاییان در خانه های جدیدشان ساکن شده اند.خلیل یکی از ساکنین روستا خانه جدیدش را نشان می دهد و می‌گوید:فکر نکنید خانه را به این شکل تحویلمان دادند.فقط اسکلت فلزی را زدند و دیوارها را چیدند.بقیه کارها مانند سیم کشی و کاشی کاری را خودمان با هزینه شخصی خودمان انجام دادیم.

روستای هیق حدفاصل شهرستان هریس و شهرستان ورزقان قرار گرفته،روستایی که هنگام زلزله 100درصد تخریب شده بود و تعدادی هم زیر آوار جان داده بودند. اکثریت اهالی روستای هیق درون خانه هایشان ساکن شده اند اما 42خانواده هم همچنان در کانکس روزشان را شب می کنند.شرایط ساکنین هیق هم مثل سایر روستاهاست.بعضی از پیمانکاران کار را اواخر پاییز نیمه‌کاره رها کرده اند و رفته اند و آنها هم که مانده اند تنها اسکلت فلزی و دیوار ها را زده اند.باقی کارها هم مانده است برای روستاییان.خانه‌های این روستا یا نیمه کاره اند یا تکمیل شده اند اما دربین تمام این خانه ها یکی توجه هر بیننده ای را جلب می کند.خانه ای که حتی پی آن هم ریخته نشده و تنها گودبرداری اش انجام شده است.مالک خانه مرد معلول 40ساله ای است که هردوپایش از بالای زانو قطع شده است و به دلیل معلولیتش قادر به کار نیست. با این حال 4فرزند دارد و تنها محل درآمدش کمک هزینه 60هزار تومانی سازمان بهزیستی و یارانه های نقدی است.نامش محمد مبصران است و اصرار دارد نامش را بیاوریم تا شاید سازمانی به کمکش بیاید.محمد به دلیل معلولیتش امکان فعالیت ندارد و نتوانسته مانند دیگر اهالی روستا همپای پیمانکاران کار کند.به همین خاطر حتی پی خانه اش هم کامل نشده و امیدی به اتمام خانه اش هم ندارد.محمد می گوید:اگر یک موتور سه چرخ داشتم می رفتم دنبال کارهایم ولی موتور سه چرخم زیر آوار ازبین رفت و بهزیستی هم موتور جدید برایم نفرستاد.

روستای سرند آخرین روستایی است که فرصت می شود تا برای گپ و گفت با ساکنانش سری به آن بزنیم.دهیار روستا به محض دیدن دوربین عکاسمان جلویمان را می گیرد و سفره دلش را بازمی کند.طالبی که چندین سال سابقه دهیاری را دارد می گوید:137خانواده در سرند زندگی می کنند.از این تعداد خانه های 96خانواده آماده شده و روستاییان درخانه های جدیدشان ساکنند.یکی از مردان روستا به میان حرف دهیار می آید ومی گوید:چه آماده ای؟ فقط اسکلت و دیوار خانه را زدند و رفتند.همه کارهای خانه را خودمان کردیم. آنهایی هم که از توان مالی کمتری برخوردار بودند هنوز موفق به ساخت و تکمیل خانه هایشان نشده اند.دورمان کم کم شلوغ می شود.عباس یکی از ساکنین سرند است که به شغل معلمی هم مشغول است.می گوید:از ما برای21 میلیون تومان وام سفته امضا گرفته اند ولی وقتی جزء به جزء حساب می‌کنیم می بینیم تمام آنچه ستاد بازسازی برای ما انجام داده و هزینه کرده است 13میلیون تومان هم نمی شود.شما که صدایتان به آنها می‌رسد بپرسید 8میلیون باقی مانده کجا هزینه شده است.